تحصیلات تکمیلی چیست؟
- دانشگاهی
- ۱۴۰۳/۶/۱۲
شاید تاکنون اصطلاح تحصیلات تکمیلی را زیاد شنیده باشید، اما ممکن است هنوز معنای دقیق آن برای شما روشن نباشد. تحصیلات تکمیلی (Graduate) دوره‌ای است که پس از پایان دوره کارشناسی آغاز می‌شود. این دوره، یک گام بزرگ‌تر از دوره کارشناسی است و فرصتی برای مطالعه و تخصص در یک حوزه خاص و عمیق‌تر فراهم می‌آورد.
در دنیای رقابتی امروزی، پس از اتمام تحصیلات کارشناسی، برخورداری از مدارک کارشناسی ارشد و بالاتر می‌تواند فرد را در دستیابی به موقعیت‌های شغلی بهتر و برجسته‌تر نسبت به دیگران متمایز کند. این مدارک نه تنها درهای جدیدی را در زمینه شغلی باز می‌کنند، بلکه به فرد این امکان را می‌دهند که در حوزه تخصصی خود به عمق بیشتری برسد.
دوره‌های تحصیلات عالی در دانشگاه‌های ایران شامل دوره‌های کاردانی و کارشناسی می‌شوند. این دوره‌ها فرصتی را فراهم می‌کنند تا دانشجویان با ادامه تحصیل در رشته و زمینه‌ای که به آن علاقه دارند، آینده‌ای روشن از نظر شغلی و علمی برای خود بسازند. در ادامه این مقاله از سری مقالات "همراهان فردا"، به بررسی انواع تحصیلات و اهمیت هرکدام خواهیم پرداخت تا شما بتوانید تصمیمات بهتری برای آینده تحصیلی خود بگیرید.
انواع تحصیلات در ایران
در سال‌های اخیر، داشتن مدرک تحصیلی دانشگاهی به یکی از ضرورت‌های اجتماعی تبدیل شده است. به‌طورکلی، تحصیلات دانشگاهی در ایران شامل دو بخش اصلی می‌شود: تحصیلات عالی و تحصیلات تکمیلی. تحصیلات عالی شامل مقاطع کاردانی و کارشناسی است، در حالی که تحصیلات تکمیلی شامل مقاطع کارشناسی ارشد، دکتری و پسابا تحصیلی می‌شود. در این مقاله، به معرفی و بررسی اجمالی هرکدام از این مقاطع تحصیلی می‌پردازیم.
1. کاردانی
دوره کاردانی که با نام فوق‌دیپلم شناخته می‌شود، پایین‌ترین مقطع تحصیلات عالی است. دانشجویان پس از پایان این دوره، می‌توانند وارد مقطع کارشناسی ناپیوسته شوند و تحصیلات خود را ادامه دهند. دوره کاردانی حداکثر ۲.۵ سال طول می‌کشد و تعداد واحدهای درسی آن بین ۷۲ تا ۹۵ واحد است.
2. کارشناسی
دوره کارشناسی که با نام لیسانس نیز شناخته می‌شود، دومین مقطع تحصیلات عالی و پیش‌نیاز تحصیلات تکمیلی به‌شمار می‌آید. این دوره شامل تحصیل در رشته‌های مختلف است و پس از اتمام آن، فرد مدرک کارشناسی دریافت می‌کند. تحصیل در این دوره به دو صورت پیوسته و ناپیوسته است. مدت زمان دوره کارشناسی پیوسته ۴ تا ۶ سال (بسته به رشته تحصیلی) است و برای کارشناسی ناپیوسته ۲ تا ۳ سال زمان نیاز است.
3. تحصیلات تکمیلی: کارشناسی ارشد
دوره کارشناسی ارشد که به آن فوق‌لیسانس نیز گفته می‌شود، اولین مقطع تحصیلات تکمیلی است. در این دوره، دانشجویان به‌صورت تخصصی‌تر در رشته خود تحصیل می‌کنند. مدت زمان دوره کارشناسی ارشد معمولاً ۲ سال است و این دوره به دو دسته پیوسته و ناپیوسته تقسیم می‌شود.
- کارشناسی ارشد پیوسته: برای ورود به این مقطع، دانشجو باید مدرک دیپلم یا پیش‌دانشگاهی داشته باشد. مدت زمان تحصیل در این مقطع ۶ تا ۷ سال است و دانشجویان باید بین ۱۷۲ تا ۱۸۲ واحد درسی را بگذرانند.
- کارشناسی ارشد ناپیوسته: در این مقطع، پذیرش تنها برای افرادی امکان‌پذیر است که مدرک کارشناسی دارند. مدت زمان این دوره ۲ سال است و تعداد واحدهای درسی آن بین ۲۸ تا ۳۲ واحد است.
4. دکتری
دوره دکتری دومین مقطع تحصیلات تکمیلی است و به‌طور عمده شامل دو نوع دکتری پ حرفه‌ای و تخصصی می‌شود.
- دکتری حرفه‌ای: این دوره معمولاً برای رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی و برخی از رشته‌های خاص است. دانشجو پس از پذیرش در این دوره و گذراندن واحدهای مشخص، مدرک دکتری حرفه‌ای دریافت می‌کند. مدت زمان دوره دکتری حرفه‌ای بین ۶ تا ۷ سال است.
- دکتری تخصصی: برای ورود به این مقطع، دانشجویان باید مدرک کارشناسی ارشد داشته باشند. در دوره دکتری تخصصی، دانشجویان حداقل ۲۶ واحد درسی را گذرانده و در پایان، پس از تکمیل پایان‌نامه خود، از آن دفاع می‌کنند. این دوره حداقل ۴ سال و حداکثر ۶ سال به طول می‌انجامد.
داشتن مدرک تحصیلی، به‌ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی مانند مدرک کارشناسی ارشد و مدرک دکتری، می‌تواند شانس فرد را برای استخدام در ارگان‌های دولتی و خصوصی به‌ویژه در مشاغل علمی و پژوهشی افزایش دهد. در نهایت، تحصیلات تکمیلی نه تنها فرصت‌های شغلی بیشتری را به ارمغان می‌آورد بلکه فرد را در مسیر پیشرفت علمی و حرفه‌ای قرار می‌دهد.
تفاوت تحصیلات عالی و تحصیلات تکمیلی
تحصیلات عالی شامل مقاطع کاردانی و کارشناسی است که پس از دیپلم قرار دارند. تحصیلات تکمیلی شامل مقاطع کارشناسی ارشد، دکتری و تحصیلات پس از دکتری است. این دوره‌های تحصیلی تفاوت‌های خاصی باهم دارند. مهم‌ترین تفاوت میان تحصیلات دوره تکمیلی و تحصیلات‌عالی در نوع علمی است که دانشجویان در این دوره‌ها می‌آموزند. در دوره کاردانی و کارشناسی علوم به‌صورت سطحی‌تر و در وسعت بیشتری به دانشجویان ارائه می‌شوند؛ درحالی‌که تحصیلات‌تکمیلی دامنه علوم کمتر و آموزش عمیق‌تری را به دانشجویان ارائه می‌دهد.
تفاوت دیگر این است که دوره تحصیلات عالی آموزش‌محور و دوره تکمیلی پژوهش‌محور هستند. علومی که در مقاطع کاردانی و کارشناسی آموزش داده می‌شوند کاربردی‌تر هستند تا فارغ‌التحصیلان بتوانند از آن‌ها در مشاغل مختلف بهره بگیرند. درصورتی‌که در دوره تحصیلات‌تکمیلی علوم حالت تئوری دارند و دانشجویان با انجام تحقیقات و آزمایش به توسعه دانش می‌پردازند.
معمولاً تعداد کمتری از دانشجویان تصمیم به ادامه تحصیل در دوره تکمیلی می‌گیرند و اغلب آن‌ها سعی می‌کنند با مدرک کارشناسی مشغول به کار شوند. دانشجویان تحصیلات تکمیلی تعداد واحدهای کمتری نسبت به دانشجویان مقاطع کارشناسی و کاردانی می‌گذرانند و مدت زمان تحصیل کمتری نیز دارند.
جمع‌بندی
تحصیلات دانشگاهی تأثیرات فراوانی بر زندگی هر فرد دارد که می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی شخصی، حرفه‌ای و اجتماعی تأثیرگذار باشد. تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلات عالی نه تنها موجب پیشرفت در آینده شغلی فرد می‌شود، بلکه به بهبود روابط شخصی، ارتقاء جایگاه علمی، و ایجاد ارتباط بهتر با دیگران نیز کمک می‌کند.
دانشجویان به دلایل مختلفی تصمیم به ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی می‌گیرند. این مقاطع می‌توانند به فرد فرصت‌هایی برای ارتقاء شغلی، افزایش حقوق و مزایا، و بهبود جایگاه اجتماعی ارائه دهند. به‌ویژه در جوامع امروزی، تحصیل در مقطع تحصیلات تکمیلی پس از پایان دوره کارشناسی می‌تواند فرد را برای ورود به بازار کار به‌طور جدی‌تری آماده کند و درهای بیشتری به سمت فرصت‌های شغلی مختلف باز کند.
به طور کلی، تحصیلات تکمیلی می‌تواند مسیر زندگی فرد را تغییر دهد و او را به اهداف بلندمدت علمی و شغلی نزدیک‌تر کند. اگر شما نیز به دنبال مشاوره در مورد انواع تحصیلات و انتخاب مسیر مناسب برای خود هستید، می‌توانید با ارسال فرم درخواست مشاوره با مشاوران ما در ارتباط باشید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.
